کاربرد عسل در طب سنتی و خواص درمانی آن

کاربرد عسل در طب سنتی و خواص درمانی آن

• 
  کاربرد عسل در طب سنتی:
• خواص درمانی عسل در طب سنتی:
• عسل برای درمان چه بیماری هایی در طب سنتی توصیه می شود؟
• ترکیبات عسل
• انواع عسل و خواص آن ها

عَسَل یا اَنگَبین، مایعی شیرین و گران‌رو است که توسط زنبورعسل و برخی حشرات دیگر نیز تولید می‌شود عسل در طب سنتی بسیار پرمصرف می‌باشد زیرا سرشار از مواد خاصی است که به بهبود سلامت و کاهش برخی بیماری‌ها کمک می‌کند.

کاربرد عسل در طب سنتی:

عسل یک غذای کامل و سرشار از ویتامین ها و مواد مغذی است که خواص و فواید زیادی دارد که در طول تاریخ بسیار شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین خواص عسل بسیار زیاد است. عسل ماده شیرینی است که زنبورها از شهد گیاهان گلدار تولید می کنند. انواع مختلفی بسته به نوع گیاه موجود است. عسل در سراسر جهان به دلیل طعم، بافت و تطبیق پذیری‌اش محبوب است.

حقیقت این است که این شیرین کننده طبیعی دارای خواص بی‌شماری است، از تسکین گلودرد گرفته تا التیام زخم‌ها یا سوختگی‌ها. از جمله خواص عسل، ویتامین‌های فراوان آن است که قابلیت جذب بالایی دارند. ویتامین A، ویتامین B1، ویتامین B2، ویتامین B3، ویتامین B5، ویتامین B6، ویتامین B8 و ویتامین B9، ویتامین C، ویتامین D یا ویتامین K را می‌توانیم در عسل پیدا کنیم.

در این مقاله قصد داریم شما را با خواص درمانی عسل در طب سنتی آشنا کنیم.

خواص درمانی عسل در طب سنتی:

• پتانسیل ضد باکتریایی:

عسل دارای خواص ضد باکتریایی بی‌شماری است زیرا در آن مهار کننده وجود دارد. این خاصیت به دفع رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.

• آنتی‌اکسیدان قوی:

عسل به عنوان یک مکمل غذایی عمل می‌کند و از پیشرفت بیماری‌های قلبی یا سیستم ایمنی جلوگیری می کند. علاوه بر این، عسل دارای خواص ضد التهابی است و به بهبود سلامت چشم کمک می کند.

• ضد عفونی کننده و ضد التهاب:

از دیرباز از عسل به عنوان التیام زخم استفاده می‌شده. برای انجام این کار، آن را به سادگی روی پوست همراه با برخی از گیاهان استفاده می‌شود. از این طریق می‌توان آفتاب سوختگی، کاهش لک‌های پوستی و درمان زخم‌های عفونی را انجام داد.

از طرفی می‌توان از عسل برای کاهش التهاب عضلات نیز استفاده کرد. برای این امر عسل را روی ماهیچه بمالید و ماساژ دهید. این نه تنها تورم را کاهش می‌دهد، بلکه به تسکین درد نیز کمک می‌کند.

• به هضم غذا کمک می‌کند:

با ترکیب عسل با سایر محصولات طبیعی مانند آبلیمو یا دارچین، می توان فعالیت دستگاه گوارش را تقویت کرد. به این ترتیب، مصرف عسل سوخت و ساز غذا را تسهیل می‌کند، به رفع اسیدیته معده کمک می‌کند و حتی به انتقال صحیح روده کمک می‌کند. بنابراین، عسل برای تسکین ناراحتی‌های معده مانند سنگینی معده یا یبوست استفاده می‌شود.

• سرفه و گلودرد را برطرف می‌کند:

برای درمان سرماخوردگی می‌توانید یک قاشق چای خوری عسل با چای لیمو بخورید. در واقع، این دارو به اندازه خود داروهای سرفه یک درمان موثر است. همچنین برخلاف داروهای سرفه، عسل هیچ عارضه‌ای ندارد و به کودکان کمک می‌کند تا بهتر استراحت کنند.

عسل در طب سنتی فواید دیگری نیز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به بهبود خواب، رفع استرس و حتی کاهش خستگی نیز اشاره کرد. علاوه بر این، از عسل برای کاهش درد کودکان خردسال، بهبود مشکلات حافظه و حتی تنظیم قند خون یا درمان آسم نیز استفاده می‌شود.

عسل بهاره

این نوع عسل، حاصل جمع‌آوری شهد گل‌ها توسط زنبورهای عسل در اوایل بهار از نباتات بهاری و شکوفه‌های درختان میوه است. به‌طور سنتی گفته می‌شود که این مرحله تا شکفتن گل‌های درختچه‌های اقاقیا ادامه دارد. مشهورترین عسل‌های بهاره عبارتند از عسل اقاقیا و عسل مرکبات.

اکثر عسل‌های بهاره از درختان مرکبات ازجمله نارنج و پرتقال هستند. ویژگی‌های عمومی عسل بهاره در درمان افسردگی، انگل‌های دستگاه گوارشی، سرطان و حساسیت است و در درمان دردهای معده، نفخ، سرفه‌های شدید و سکسکه توصیه می‌شود و خاصیت آرام‌بخش نیز دارد.

 عسل پاییزی

عسل به‌دست‌ آمده از آن تعداد از گیاهان تابستانی و پاییزه است که بعد از اقاقیا رشد می‌کنند. ازجمله مشهورترین عسل‌های پاییزی عبارت‌اند از: عسل آویشن، عسل اسپرس، عسل گون.

خواص عمومی عسل پاییزه عبارت است از: آنتی‌اکسیدان بودن (ضد سرطان)، کاهش‌دهنده‌ی فشارخون، ضد سرماخوردگی، تقویت‌کننده‌ی رشد مو، التیام دهنده‌ی سوختگی و زخم‌های عمیق، افزایش‌دهنده‌ی هوش کودکان، خون‌ساز و تصفیه‌کننده‌ی خون، تب‌بر و تقویت‌کننده‌ی قوای بدن.

برای انتخاب دقیق‌تر و تخصصی‌تر عسل معیارهای دیگری را که در ادامه خواهیم گفت را نیز در نظر بگیرید.

این موضوع که عسل بهاره بهتر است یا عسل پاییزه، درمجموع بستگی به نیاز اصلی شما به خواص هر یک از این دو نوع عسل دارد.

یادآوری این نکته ضروری است که عسل‌های بهاره و پاییزه هریک می‌توانند تک‌گل یا مخلوط باشند.

در اینجا بد نیست که اصلی‌ترین خاصیت عسل‌های تک‌گل و نیز رنگ غالب آن‌ها را توضیح دهیم. توجه داشته باشید که خواص عمومیِ عسل‌ها در هریک از انواع عسل تک‌گل نیز به‌وفور یافت می‌شود و ما در این مقاله فقط اصلی‌ترین خاصیت هر عسل تک‌گل را ذکر می‌کنیم:

عسل اقاقیا: درمان‌کننده‌ی ورم‌های لوله‌ی گوارش و ضد دیابت است (به رنگ آبگون و زلال).

عسل آویشن: درمان‌کننده‌ی سرفه، زخم معده، خستگی و ضعف است (به رنگ  قرمز).

عسل اکلیل کوهی: درمان‌کننده‌ی افسردگی، نارسایی کبد، خستگی، دوران نقاهت، ورم معده، سنگ صفرا و ضعف است (به رنگ سفید یا کهربائی روشن).

عسل گندم‌سیاه: یکی از انواع عسل، مفید برای ایام بارداری، شیر دادن، درمان بیماری‌های عروقی و رفع کمبود مواد معدنی (به رنگ قهوه‌ای تیره یا زرد تیره).

عسل تمشک: درمان‌کننده‌ی انواع گلودرد، ورم گلو، حلق و حنجره و برونشیت است (سفیدرنگ).

عسل گل آفتابگردان: درمان‌کننده‌ی بیماری‌های قلب و عروق خونی، دستگاه گوارش، ریه و کلیه است (به رنگ زرد روشن).

عسل شبدر: یکی دیگر از انواع عسل و مناسب برای افرادی که تلاش‌های فیزیکی زیاد و طولانی دارند (به رنگ روشن یا بی‌رنگ).

عسل اسطوخودوس: درمان‌کننده‌ی انگل‌های روده‌ای، تب، سردرد، میگرن، بی‌خوابی و ناراحتی‌های مجاری تنفسی است (به رنگ تقریباً طلایی).

عسل بلوط: پیشگیری و درمان‌کننده‌ی ‌ اختلالات گردش خون، واریس، ضعف و کم‌خونی است (تیره‌رنگ).

عسل مریم‌گلی: پیشگیری و درمان‌کننده‌ی ضعف، افسردگی، فشارخون و کم‌خونی است (به رنگ کهربائی روشن یا طلایی تیره)

عسل زیرفون: درمان‌کننده‌ی سرماخوردگی، بی‌خوابی، ناراحتی اعصاب و آرام‌بخش قلب است (به رنگ سبزِ متمایل به زرد).

عسل اکالیپتوس: درمان‌کننده‌ی عفونت‌های معده، انگل‌های روده، سیاه‌سرفه و برونشیت است (تیره‌رنگ).

عسل گون: یکی از انواع عسل که درمان‌کننده‌ی ورم پروستات، التهاب مثانه، سنگ‌های ادراری و رماتیسم است (به رنگ زرد).

انواع عسل با توجه به ترکیبات آن

عسل خوراکی (تغذیه‌ای)

در ساخت عسلِ موسوم به خوراکی، هم از مقداری شهد گل و هم از مقداری شیره‌ی خرما یا شکر استفاده می‌شود ولی چون به‌هرحال برخی از آنزیم‌های معده‌ی زنبور در آن وجود دارد دارای بعضی خواص عسل طبیعی است. متأسفانه این نوع از عسل، در بسیاری موارد به‌عنوان عسل طبیعی عرضه می‌شود.

عسل طبی

عسل طبی در حقیقت همان عسل طبیعی واقعی است که در آن هیچ نوع شهد مصنوعی استفاده نشده و بسته به نوع گل و گیاهان منطقه‌ی عسل خیز می‌تواند خواص متفاوتی داشته باشد. این نوع عسل، گران‌ قیمت‌تر است.

عسل ارگانیک (وحشی)

عسل ارگانیک درواقع نوعی از عسل طبی است که علاوه بر این‌که هیچ نوع شهد مصنوعی در آن به کار نرفته بلکه هیچ نوع دارویی نیز برای زنبورهای عسل آن به کار گرفته نشده و هم‌چنین بسیار دورتر از محل زندگی انسان‌ها به وجود آمده. قیمت این نوع عسل بسیار گران است.

تاکنون در بین انواع عسل، گران‌قیمت‌ترینشان مربوط به کشف کندوهایی در شمال ترکیه در منطقه‌ای موسوم به «آرتوین» در یک غار در عمق ۱۸۰۰ متری زمین بوده است. عسل‌ها به فرانسه ارسال شدند و آزمایشگاه‌های فرانسه تأیید کردند که آن عسل‌ها ازنظر کیفیت، بهترین نوع عسل شناخته‌شده در جهان هستند و سرشار از انرژی محسوب می‌شوند.

کاشف این عسل، زنبورداری به نام «گونای گوندوز» بود که تا سه نسل از نیاکانش زنبوردار بوده‌اند.  به گزارش خبرگزاری‌های متعددی او هر کیلو از این عسل را در سال ۲۰۰۹ به قیمت ۶۸۰۰ دلار فروخت! و این گران‌ترین عسل دنیا تابه‌حال بوده است!

عسل تقلبی

این نوع عسل از قندهای طبیعی و حتی مصنوعی ساخته می‌شود و گاهی از خود قند و شکر هم برای بدن انسان مضرتر است.

عسل سمی

این هم یکی از انواع عسل است ولی نترسید؛ چون عسل سمی بسیار نادر است و تنها گیاهی که عسل حاصل از آن می‌تواند انسان را مسموم کند درختچه‌ای است که در زبانِ «شونا» به آن «چاما اِدافنی کِهیلاتی مِنِچ» (Chama edaphne cahyeulata moench) گفته می‌شود! گلوکزید تولیدشده از این گیاه برای انسان سمی است ولی برای خودِ زنبورعسل سمی نیست.

از سوی دیگر، برخی گیاهان هم هستند که برای انسان سمی هستند ولی عسل حاصل از آن گیاهان برای انسان سمی نیست؛ مانند گل پنجه اعلی، شوکران، بنکدانه، گل انگشتانه، خرزهره.

جمع‌بندی انواع عسل

• گاهی انواع عسل برحسب زمان، مثل عسل بهاره و پاییزه و گاه بر طبق مکان تولید، مثل عسل دماوند و… نام‌گذاری می‌شوند.
• عسل مخلوط، حاصل ترکیب چند نوع عسل توسط زنبورداران است و عسل جنگلی از شهد گل‌های مختلف و عسل تک‌گل از شهد یک نوع گل که در منطقه‌ای زیادتر یافت می‌شود؛ به دست می‌آیند.
• عسل خوراکی که متأسفانه اغلب اوقات به نام عسل طبیعی عرضه می‌شود؛ مخلوطی از شهدهای طبیعی و شیره‌ی خرما یا شکر است اما توسط زنبورهای عسل فراوری می‌شود و دارای برخی از فواید عسلِ واقعاً طبیعی است.
• عسل طبی درواقع همان عسل طبیعی است که در شهد آن هیچ مواد مصنوعی وجود ندارد. این نوع عسل، گران‌قیمت‌تر است.
• عسل ارگانیک همان عسل وحشی است که نه در شهد آن مواد مصنوعی به کار رفته و نه دارویی در مورد زنبورهای تولیدکننده‌ی آن مصرف شده و بسیار دور از مکان انسان‌ها به‌طور کاملاً وحشی به وجود آمده و دارای خواص درمانی فوق‌العاده‌ای است. این نوع عسل، قیمت بسیار بیشتری دارد.
• 
  

عسل برای درمان چه بیماری هایی در طب سنتی توصیه می شود؟

عسل از زمان های بسیار قدیم به دلیل طعم و مزه و همچنین خواص دارویی آن در سراسر جهان مورد توجه بوده است. سابقه زنبورداری به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد. نزدیک قاهره مصریان باستان از عسل به عنوان شیرین کننده، داروی شفابخش و مایع مومیایی کردن و همچنین اهداف مذهبی از مهر و موم کردن تابوت‌ها تا ساخت شمع استفاده می‌کردند. از گذشته های دور عسل در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفته.

یکی از مهم‌ترین فواید عسل به دلیل وجود آنتی اکسیدان آن است. عسل شامل فنل ها و فلاونوئیدها هستند که می توانند به کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن شما کمک کنند و در عین حال به محافظت در برابر سکته مغزی، بیماری قلبی و سرطان کمک کنند. برای بهره مندی از مزایای آنتی اکسیدان‌های آن باید حداقل یک قاشق چای خوری عسل در روز مصرف کنید.

عسل نه تنها سرشار از آنتی اکسیدان است، بلکه ممکن است به سطح کلسترول بهتر کمک کند و به محافظت در برابر

بیماری های قلبی عروقی کمک کند. طبق یک مطالعه، عسل باعث کاهش ۵.۸ درصدی LDL (کلسترول بد) و افزایش ۳.۳ درصدی در کلسترول HDL (خوب) در بیماران در مقایسه با قند شد.

عسل با ایجاد محیطی مرطوب و افزایش جریان مواد مغذی به محل آسیب دیده، بهبود زخم و سوختگی را تسریع می کند. عسل همچنین در کشتن پاتوژن‌ هایی مانند E. coli و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) که هر دو می‌‌توانند باعث عفونت‌ های پوستی شوند، موثر است.

عسل برای نسل‌ ها به عنوان یک درمان خانگی سنتی برای گلودرد، تب یونجه، بیماری‌های پوستی و سرفه و سرماخوردگی محبوب بوده است. عسل معمولی اغلب پاستوریزه و فرآوری می‌شود، بنابراین عسل خام بهترین راه برای به حداکثر رساندن فواید سلامتی بالقوه است.

دلیلی وجود دارد که چرا عسل اغلب یک عنصر اصلی در قطره‌ها و شربت‌های سرفه است. عسل به دلیل خاصیت ضدالتهابی که دارد باعث کاهش دفعات سرفه و بهبود کیفیت خواب در کودکان مبتلا به سرماخوردگی می‌شود.

برای مهار سرفه هر چند ساعت یک قاشق چایخوری عسل مصرف کنید. همچنین می‌‌توانید آن را با یک نوشیدنی گرم، ترجیحا چای زنجبیل تازه، مخلوط کنید، که برای مهار سرفه و تسکین گلودرد نیز مفید است.

عسل دارویی

عسل به علت داشتن آنتی‌بیوتیک و آنزیم دیاستاز ضد میکروب می‌باشد.همچنین آنتی‌آکسیدان‌های موجود در آن برای سلامت قلب و عروق مفید است. صمغ موجود در عسل از سفت شدن دیواره عروق جلوگیری کرده و حالت ارتجاعی آنها را افزایش می‌دهد و با خون‌رسانی بهتر به مغز و اعصاب به افزایش حافظه و یادآوری بهتر کمک می‌کند.

عسل تقلبی

برای تشخیص عسل طبیعی بلوری شده، از شبه عسل تقلبی شکرک زده باید دانست تنها عسل طبیعی می‌تواند کم کم و به مرور زمان کدر و ته نشین شود و رسوب کند و شکرک آن مانند شکرک طبیعی شیره‌ی خرما نرم بوده و هنگام خوردن ممکن است اندکی زبری داشته باشد، اما هیچ گونه صدایی زیر دندان احساس نمی‌شود. اما شکرک شبه عسل تقلبی مثل نبات سفت بوده و به سختی با قاشق جدا می‌شود و موقع خوردن مانند دانه‌های آب نبات، شکر و مربای شکرک زده زیر دندان صدا می‌دهد و مثل شکلات به دندان‌ها می‌چسبد.

پیشگیری از زخم معده با عسل

برای پیشگیری از زخم معده باعسل نیاز است هر روز قبل از وعده های غذایی عسل مصرف شود تا از خاصیت پوشش دهی آن بر جداره معده و همچنین خاصیت از بین بردن باکتری های هلیکوباکتر بهره بگیرید و معده را مقاوم کنید. همچنین توصیه می شود عسل رابه همراه موم آن مصرف کنید چراکه موم می تواند یک لایه اضافی برجدار معده ایجاد کند و از بافت آسیب دیده در مقابل اسید معده محافظت کند.

راه حل مشکلات گوارشی، مصرف عسل است. رادیکال‌های آزاد ناشی از آسیب رساندن به سلول‌های پوشش دهنده دستگاه گوارش، که می‌تواند باعث رفلاکس اسید شود. عسل ممکن است بتواند التهاب مری را کاهش دهد و پوششی برای غشای مخاطی آن ایجاد کند. این همچنین می تواند سوزش سر دل و سایر علائم مرتبط با GERD را بهبود بخشد.

عسل حداقل در دوران مصر باستان به عنوان یک پماد شفابخش استفاده می‌شد و محبوبیت آن به عنوان یک محصول مراقبت از زخم اخیرا احیا شده است.

عسل توانایی تغذیه بافت‌های اطراف را دارد و برای بهبود زخم موثر است. آماده سازی‌های دارویی عسل به خوبی به عنوان آنتی بیوتیک‌ های موضعی عالی با خواص درمانی شناخته شده‌اند.

مصرف عسل در طب سنتی بسیار زیاد است. دلیل اصلی این امر این است که عسل مانند داروهای شیمیایی ضرری برای

بدن ندارد.

ترکیبات عسل

عسل عمدتا از قندها تشکیل شده است که ۳۸% مربوط به فروکتوز و ۳۱% مربوط به گلوکز است، درصد باقیمانده مربوط به ساکارز، مالتوز و سایر ترکیبات مشابه است.

به غیر از قندها، عسل دارای عناصر دیگری است که بر خواص باور نکردنی آن تاثیر می‌گذارد. عسل حاوی اسیدهای آمینه می‌باشد. حضور پولینا از زنبورها برجسته است. اگرچه ما همچنین می‌توانیم آسپارتیک، گلوتامیک، آلین یا آرژنین را در میان دیگران پیدا کنیم.

انواع عسل و خواص آن ها

بسته به تنوع عسلی که با آن مواجه می‌شویم، مواد معدنی موجود در آن متفاوت است. با این حال، مواد معدنی مانند روی، منیزیم یا پتاسیم وجود دارد که در همه متغیرهای عسل وجود دارد.

• ژل رویال را می‌توان یکی از فرآورده‌های عسل دانست. این ژل همانند عسل دارای خواص بسیار زیادی است. همچنین لاروهای عسل از این ژل تغذیه می‌کنند.
• عسل گون یکی از انواع عسل‌ها می باشد که برای درمان کم‌خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین مصرف این عسل به تقویت حافظه کمک می‌کند.
• مانوکا، ریحان، وحشی، گشنیز، مرکبات، کنار، سیاهدانه، یونجه، چندگیاه و آویشن انواع مختلفی از عسل ها می‌باشند.