اسفرزه چیست؟
اسفرزه نوعی فیبر است که از پوسته تخم گیاه Plantago ovata به دست می‌آید. این گیاه، علفی و چند ساله است و ارتفاع آن از 10 تا 35 سانتی‌متر می‌رسد. دارای برگ‌های باریک، دراز و نوک تیز است که به دلیل نداشتن ساقه از روی زمین شاخ و برگ گرفته‌اند.
بخش مورد استفاده این گیاه دانه‌های آن است که قایقی شکل هستند و طول آن‌ها تا ۳ میلی‌متر می‌رسد. این گیاه، بومی آسیاست و بیشتر در هندوستان رشد می‌کند، اما در سایر مناطق جهان نیز یافت می‌شود.
اسفرزه با نام‌های تجاری مختلفی از جمله پسیلیوم، متاموسیل، ریگولوئید در بازار موجود است، اما بیشتر با نام پسیلیوم یا همان اسفرزه شناخته می‌شود. بالواقع، اسفرزه نوعی فیبر محلول است؛ یعنی بدون تجزیه و جذب کامل از روده عبور می‌کند و در عین حال جذب کننده آب است که همین ویژگی خواص زیادی برای بدن دارد.
ارزش غذایی اسفرزه چیست؟
این گیاه غنی از ویتامین‌های مختلف است و حاوی کلسیم، آهن، پتاسیم و چربی می‌باشد.
اسفرزه را به عنوان یک ملین خوب می‌شناسند؛ چرا که هر دانه اسفرزه به اندازه ده برابر حجم خودش متورم می‌شود و به شکل ژلاتینی درمی‌آید و لعاب به دست آمده آن خورده می‌شود. به صورت کلی، یک فنجان از این گیاه حاوی این میزان ارزش غذایی می‌باشد:
- کالری: ۳۵
- چربی کل: ۷/۰ گرم
- چربی اشباع: ۱/۰ گرم
- چربی اشباع نشده: ۳/۰ گرم
- چربی تک غیر اشباع: ۱/۰ گرم
- کلسترول: ۰ میلی‌گرم
- سدیم: ۳/۰ میلی‌گرم
- پتاسیم: ۱۸۹ میلی‌گرم
- کربوهیدرات: ۱۰ گرم
- فیبر رژیمی: ۸/۶ گرم
- شکر: ۱/۰ گرم
- پروتئین: ۵/۲ گرم
- کلسیم: ۱۲ میلی‌گرم
- آهن: ۷/۱ میلی‌گرم
خواص اسفرزه چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، اسفرزه یک فیبر محلول است و در عین حال سرشار از پروبیوتیک است که در طب سنتی کاربردهای زیادی دارد. علاوه براین، به صورت پوسته، کپسول، گرانول و پودر در بازار عرضه می‌شود. در این قسمت به خواص این گیاه پرخاصیت اشاره خواهیم کرد:
رفع یبوست
اسفرزه یک ملین قوی است؛ این گیاه آب را در روده جذب کرده و حرکات آن را تسهیل می‌نماید و به دنبال آن از نفخ شکم جلوگیری می‌نماید.
به علاوه، با چسبیدن به غذای نیمه هضم شده، غذا را به سرعت از معده به روده کوچک می‌برد و با جذب آب باعث افزایش حجم مدفوع می‌شود. شما می‌توانید از اسفرزه به عنوان یک دارو برای کاهش یبوست خود در رژیم غذایی استفاده کنید.
این گیاه به افراد مبتلا به بیماری سندروم روده تحریک پذیر که نوعی اختلال در عملکرد روده است نیز کمک می‌کند.
کنترل کننده دیابت و کاهش دهنده فشار خون
مصرف مکمل‌های فیبر از جمله اسفرزه، شاخص قندی در غذاها را کنترل کرده و از این طریق به کاهش سطح انسولین و قند خون کمک می‌کند. علاوه براین، بیماری دیابت را در افراد مبتلا کنترل می‌نماید.
لعاب و ژلاتین به وجود آمده از اسفرزه، هضم غذا را کند کرده و به دنبال آن سطح قند خون و دیابت را تنظیم می‌نماید. مصرف روزانه حداقل ۱۰ گرم از گیاه اسفرزه می‌تواند در کاهش قند خون تاثیر زیادی داشته باشد.
همچنین، پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به دیابت برای حفظ تعادل انسولین و قند خون خود مراقب رژیم غذایی که استفاده می‌کنند نیز باشند و حتما مصرف اسفرزه را در میان وعده خود بگنجانند.
یکی از خواص اسفرزه کمک به افراد مبتلا به دیابت برای حفظ تعادل انسولین و قند خون است.
محافظ کبد و کلسترول خون
اسفرزه به چربی‌ها و اسیدهای صفراوی متصل می‌شود و به دفع سموم از کبد کمک می‌کند. علاوه براین، در فرآیند جایگزینی اسیدهای صفراوی کبد از کلسترول برای تولید بیشتر استفاده می‌کند و در نتیجه، سطح کلسترول نیز کاهش می‌یابد.
در یک مطالعه تحقیقاتی در آمریکا، کلسترول بد (LDL) در 47 شرکت کننده سالم، تنها بعد از مصرف 6 گرم گیاه اسفرزه به صورت روزانه و طی 6 هفته به طرز عجیبی کاهش یافت.
تقویت کننده قلب و عروق
فیبرهای محلول در آب از جمله اسفرزه، باعث تنظیم فشار خون شده و خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهد. به علاوه، این گیاه در کاهش تری گلیسیرید خون نیز موثر است و از خطر ابتلا به سکته مغزی و دیابت نوع ۲ جلوگیری می‌کند.
دارای خواص پروبیوتیک و بهبود دهنده دستگاه گوارش
خاصیت پروبیوتیک موجود در اسفرزه باکتری‌های مفید روده را تغذیه کرده و به رشد آن‌ها کمک می‌کند. این باکتری‌ها بخش کوچکی از گیاه اسفرزه را تخمیر کرده و از این طریق باعث تقویت و بهبود علائم گوارشی در افراد می‌شوند.
رفع کیست تخمدان و عفونت‌های رحم
جالب است بدانید که اسفرزه در درمان عفونت‌های ناشی از رحم و کیست تخمدان بسیار مفید است. مطالعات بسیار زیادی در آمریکا نشان می‌دهد که خوردن اسفرزه در وعده صبحانه و به صورت ناشتا می‌تواند در رفع عفونت رحمی، خارش واژن و بهبود کیست تخمدان بسیار موثر باشد. علاوه براین، مصرف این گیاه به کنترل خونریزی‌های شدید در قاعدگی کمک می‌کند.
مصرف اسفرزه به صورت ناشتا در رفع عفونت رحمی، خارش واژن و بهبود کیست تخمدان موثر است.
دفع عفونت و سموم و بهبود سرماخوردگی
ریختن گیاه اسفرزه در آب جوش باعث درست شدن یک محلول لعاب‌دار و ژلاتینی می‌شود که به همراه خاکشیر و تخم شربتی می‌تواند در بهبود گلودرد و سرماخوردگی تاثیرگذار باشد. همچنین، این گیاه سموم و عفونت‌های بدن را به طور کامل دفع می‌کند.
کمک به درمان سنگ کیسه صفرا
فیبر بالای موجود در اسفرزه، به درمان سنگ کیسه صفرا کمک کرده و با جذب میزان بالای آب مانع از بروز این سنگ‌ها می‌شود.
بهبود بیماری آسم
تحقیقات نشان داده است که اسفرزه برای ریه فوق‌العاده مفید است و در طولانی مدت به بهبود بیماری آسم کمک می‌کند. کافی است دو قاشق از گیاه اسفرزه را در آب گرم بریزید و هر روز صبح بعد از بیدار شدن از خواب میل کنید؛ پس از ده روز تاثیر آن را در تنفس خود خواهید دید.
درمان اسهال
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف گیاه اسفرزه در تسکین و درمان بیماری اسهال موثر است. این گیاه با عمل جذب کردن آب، ضخامت و حجم مدفوع را افزایش داده و عبور آن را از روده بزرگ کند می‌کند.
یک مطالعه قدیمی در آمریکا نشان می‌دهد که مصرف اسفرزه به طور قابل توجهی برون روی و اسهال را در ۳۰ نفر از بیمارانی که تحت نظر پزشک برای پرتودرمانی بودند کاهش داده است.
بنابراین، اسفرزه همان‌طور که گفتیم، هم از بروز یبوست جلوگیری می‌کند و هم اسهال را کاهش می‌دهد.
مصرف گیاه اسفرزه در تسکین و درمان بیماری اسهال موثر است.
کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن
اسفرزه دارای خاصیت پروبیوتیک است؛ پروبیوتیک ماده‌ای است که برای رشد باکتری‌های مفید روده لازم است.
باکتری‌های مفید علاوه بر عملکرد دستگاه گوارش، روی سیستم ایمنی بدن نیز تاثیر می‌گذارند و بدن شما در این شرایط بهتر می‌تواند با عفونت‌ها مبارزه کند. به علاوه، التهاب بدن کاهش می‌یابد و سلول‌های سالم در بدن حفظ می‌شوند.
شفافیت پوست
حتما این جمله را از پزشکان طب سنتی شنیده‌اید که می‌گویند:”هرچقدر اجابت مزاج بهتری داشته باشید، سموم و عفونت‌ها سریع‌تر از بدن شما خارج می‌شوند”. مصرف اسفرزه به صورت پودر باعث اجابت مزاج بهتر شده و از این طریق به دفع سموم و عفونت بیشتر از بدن شما کمک می‌کند.
برای این کار، کافیست که اسفرزه و عسل را در یک لیوان آب ولرم بریزید و قبل از خوابیدن هر شب مصرف کنید و معجزه اش را ببینید!
از طرفی، اسفرزه دارای خاصیت پاکسازی و لایه برداری است که شما می‌توانید برای درست کردن اسکراب صورت از آن استفاده کنید و پوست خود را شفاف کنید؛ چرا که این گیاه به سبب درخشان کنندگی پوست از محبوبیت خاصی برخوردار است.
بهبود اختلالات تیروئیدی
افزایش فیبر در رژیم غذایی در عملکرد صحیح تیروئید بسیار مفید است؛ چرا که اگر روده عملکرد مناسبی نداشته باشد، سموم و فلزات سنگین بدن می‌تواند به غده تیروئید آسیب برساند.
مصرف اسفرزه با خاصیت پروبیوتیک و غنی از فیبری که دارد به اختلالات تیروئیدی کمک کرده و در بهبود آن بسیار موثر است.
خوردن اسفرزه در عملکرد صحیح تیروئید بسیار مفید است.
بهبود بیماری هموروئید
هموروئید یا بواسیر به گشاد شدن رگ‌های قسمت تحتانی مقعد گفته می‌شود که به کنترل مدفوع شما کمک می‌کنند. اگر این رگ‌ها ملتهب یا متورم شوند و اجابت مزاج شما با درد و خونریزی همراه باشد، بهتر است در این شرایط به یک پزشک مراجعه کنید؛ چرا که شما مشکوک به بیماری هموروئید هستید.
مصرف اسفرزه به نرم شدن مدفوع و کاهش درد ناشی از بیماری هموروئید کمک کرده و باعث می‌شود که اجابت مزاج راحت‌تری داشته باشید.
