گیاه دارویی بابونه را به شکل های مختلف می شناسند که از نظر نام علمی، خواص درمانی و ماده موثره با هم متفاوت می باشند. در این مقاله انواع بابونه، خواص و طبع آن شرح داده می شود و برای اینکه بیشتر با تفاوت شکل آنها آشنا شوید تصاویری از آنها در این مقاله آورده شده است.
انواع بابونه
اصولا وجه تمایز بابونه ها در گلهای آنها می‌باشد. از نظر خواص دارویی شباهت زیادی به هم دارند و نوعا گل آنها مصرف دارویی دارد و معمول است که در بازار گل هر یک به تنهایی و یا مخلوطی از گلهای چند نوع مختلف از آنها تحت نام بابونه یا گل بابونه یا سایر نامهای یاد شده فروخته می‌شود. جهت آشنایی با انواع بابونه به برخی از آنها اشاره می شود:
- بابونه آلمانی یا استاندارد
- بابونه کبیر
- بابونه گاوی
- بابونه بلوچی
- بابونه بهاری
- بابونه دشتی
- بابونه اورآ
- بابونه شیرازی (از لحاظ شکل ظاهری شبیه به بابونه آلمانی می باشد)
- اگر چه بابونه انواع مختلفی دارد اما همه‌ی آنها به صورت خوراکی مصرف نمی‌شود و فقط دو نوع آن یعنی بابونه آلمانی و بابونه رومی خاصیت دارویی دارند و در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت بابونه آلمانی و بابونه رومی
واقعیت این است که بابونه آلمانی و رومی هم از نظر خواص و هم از نظر ظاهر بسیار شبیه به هم هستند. اما به طور خلاصه بابونه رومی که به آن بابونه شیرازی هم گفته می‌شود دارای قسمت زرد تخت یا کروی است و معمولا در مناطق جنوبی کشور رشد و پرورش پیدا می‌کند.
از طرف دیگر بابونه آلمانی که به آن بابونه گاوی نیز گفته می‌شود دارای قسمت زرد رنگ مخروطی شکل و توخالی است و معمولا به صورت خودرو در قسمت‌های مختلف ایران به ویژه کهکیلویه و بویر احمد، اصفهان و همچنین استان‌های شمالی رشد می‌کند.
بخش زیادی از بابونه موجود در بازار ایران از این نوع است. - در قرون وسطی، این گیاه برای تب تجویز می‌شده است و حتی تا‌به‌امروز هم از آن به‌عنوان دارو استفاده می‌شود. برای حفظ خواص آنتی‌اکسیدانی، در تهیه‌ی دمنوش بابونه باید گل خشک را به‌جای جوشاندن، دم کرد.
خواص جادویی گیاه بابونه
برای لذت‌بردن از مصرف بهینه‌ی گیاه بابونه روش های بسیاری وجود دارد که فراتر از طعم عالی دمنوش بابونه و اثر تسکین‌دهنده‌اش هستند. براساس تحقیقات علمی، بابونه به ۹ روش می‌تواند در روند سلامت انسان تحولات اساسی ایجاد کند:
1. خواص بابونه برای مردان (خواص دمنوش بابونه برای مردان)
از خواص بابونه برای مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خاصیت ضد التهابی و آرامش بخش بابونه برای کاهش التهاب‌ها، ترشحات چربی پوست و کبودی پوست
- کاهش التهاب پروستات و علائم آن
- بهبود عملکرد روحی و روانی
- مسکن طبیعی درد عضلانی پس از ورزش
- کاهش استرس و اضطراب مردان
- بهبود خواب
2. اسهال را متوقف می‌کند
در طب سنتی بابونه به عنوان یک داروی طبیعی برای اسهال تجویز می‌شود و تحقیقات علمی مدرن نیز اثربخشی آن را تایید می‌کنند. در یک مطالعه آزمایشگاهی ثابت شده‌است که عصاره بابونه از طریق فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، اسهال را در موش‌ها متوقف می‌کند. همچنین، یک آزمایش بالینی بر روی کودکان مبتلا به اسهال نیز نشان داده است که عصاره بابونه علائم اسهال را بهبود می‌بخشد.
3. خواص بابونه برای زنان (خواص دمنوش بابونه برای زنان)
برای درد پریودی چی خوبه بخوریم؟ مهمترین خواص دمنوش بابونه برای زنان، بهبود دردهای پریودی است. مصرف دمنوش یا چای بابونه در دوران پریودی باعث کاهش و تسکین کرمپ‌های عضلانی و اختلالات پریودی می‌شود. خاصیت آرامش بخشی بابونه می‌تواند تنش‌های سندروم پیش از قاعدگی را هم کاهش دهد.
4. با افسردگی و اضطراب مبارزه می‌کند
بابونه دارای اثر آرام‌بخشی ملایمی‌ست و می‌تواند در کاهش اضطراب و تسکین اعصاب در مواجهه با استرس بسیار مفید باشد. در مطالعه‌ای بر روی ۵۷ شرکت‌کننده مبتلا به افسردگی و اضطراب، ثابت شده‌است که مصرف ۲۲۰ میلی‌گرم از گیاه بابونه به شکل کپسول در یک روز، علائم افسردگی و اضطراب را به‌طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد.
5. بابونه و اسید معده
خواص ضد التهابی و آرامش بخشی این گیاه، میزان اسید معده و علائم مرتبط با اسیدیته معده را کاهش می‌دهد و نقش موثری در کاهش سوزش معده، درد شکم و تهوع مرتبط با افزایش اسید معده ایفا می‌کند. دمنوش بابونه به عنوان ضد اسید طبیعی عمل می‌کند، سطح pH معده را تنظیم کرده و از ترشح اسید معده جلوگیری می‌کند.
6. کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد!
کیفیت خواب یعنی مدت زمانی که برای به خواب رفتن صرف می‌کنید (این زمان در حالت ایده‌آل کمتر از ۲۰ دقیقه است) و مدت زمانی که در خواب هستید. افسردگی و اضطراب می‌تواند زمان به خواب رفتن و کیفیت خواب راحت را با مشکل جدی مواجه کند. یکی از آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گیاه بابونه که به نام آپیژنین شناخته می‌شود، به گیرنده های بنزودیازپین در مغز شما متصل می‌شود و اثرات آرام‌بخش ایجاد می‌کند.
7. خواص بابونه برای عفونت
خواص بابونه برای عفونت عبارتند از:
تسکین علائم ناشی از عفونت‌ها مانند درد، التهاب و تورم
کاهش رشد و پخش عفونت‌ها به‌خاطر خواص ضدمیکروبی
تسریع فرآیند التیام زخم‌ها و زخم‌های عفونی
کاهش التهاب‌های عفونی مثل التهاب‌های پوستی، التهاب لثه و التهاب دستگاه تنفسی
کاهش رشد و پخش عفونت‌های قارچی مانند عفونت‌های پوستی و عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی مردانه و زنانه
8. درد قاعدگی را تسکین می‌دهد
نوشیدن بابونه برای تسکین درد در دوره PMS یا پیش از قاعدگی و دوره قاعدگی بسیار مفید است. با توجه به تحقیقات علمی که اثرات بابونه بر درد و خونریزی قاعدگی را مورد بررسی قرار داده‌است، مصرف روزانه ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم بابونه به طور موثر درد و حجم خونریزی را کاهش می‌دهد. در واقع، بابونه در تسکین درد مؤثرتر از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن‌هاست. خونریزی شدید قاعدگی می‌تواند ناشی از تولید بیش از حد پروستاگلاندین‌ها باشد، به نظر می‌رسد بابونه با متعادل کردن تولید پروستاگلاندین در بدن، خونریزی و درد انقباض رحم را کاهش می‌دهد.
9. خواص بابونه برای سرماخوردگی
بابونه خواص آرامش بخشی دارد که می‌تواند در کاهش التهاب و تسکین علایم سرماخوردگی مانند درد گلو و سرفه کمک کند. برخی ترکیبات موجود در بابونه می‌توانند در مقابل باکتری‌ها و ویروس‌ها موثر باشند. استفاده از آن در کاهش شدت عفونت‌های تنفسی، مانند سرماخوردگی کمک می‌کند. مصرف آن می‌تواند ترشحات بینی و سینوسی در دوره سرماخوردگی را کاهش دهد؛ در نتیجه هم تنفس بهتر شده و هم گرفتگی بینی کمتر می‌شود.
10. نفخ را برطرف می‌کند
یکی دیگر از فواید محبوب بابونه توانایی بسیارش در تسکین نفخ و سوء‌هاضمه است. یک یا دو فنجان چای بابونه می‌تواند به کاهش علائم ناراحتی‌های گوارشی کمک کند؛ به همین دلیل است که بابونه اغلب در ترکیبات داروهای گیاهی برای درمان سندرم روده تحریک‌پذیر گنجانده می‌شود. اگر گاهی دچار معده درد می‌شوید یا با بیماری‌های گوارشی دست و پنجه نرم می‌کنید، بابونه می‌تواند کمک کننده باشد. از بابونه برای تسکین قولنج در نوزادان نیز استفاده می‌شود.
11. بابونه و لاغری شکم
چای بابونه سرشار از پتاسیم و کلسیم است و از همین طریق، مواد سمی و توکسین‌ها را از بدن خارج می‌کند. مصرف آن برای معده سنگین نیست و باعث تسکین معده می‌شود، اشتها را به میزان زیادی کم می‌کند. بنابراین، گزینه بسیار مناسبی برای افرادی است که قصد لاغری شکم و کاهش وزن دارند.
12. از سرطان پیشگیری می‌کند
آنتی‌اکسیدان آپیژنین موجود در بابونه، از گیاه در برابر اشعه فرابنفش محافظت می‌کند. این آنتی‌اکسیدان به همین صورت از بدن انسان نیز محافظت می‌کند؛ بر اساس تحقیقات آپیژنین موجود در بابونه می‌تواند به پیشگیری از سرطان در افراد سالم کمک کند. در واقع، بابونه تاثیر ضد سرطانی گسترده‌ای دربرابر انواع مختلف سرطان‌ها از جمله سرطان پروستات، استخوان، ریه، سینه و سرطان روده بزرگ دارد.
13. خواص بابونه برای مو
این گیاه به تقویت ریشه‌های مو کمک می‌کند و باعث می‌شود موهایی قوی و سالم داشته باشید. این خاصیت از ریزش موها نیز جلوگیری خواهد کرد. همچنین خواص آرامش‌بخش و ضد التهابی آن در کاهش التهاب‌های پوست سر و خارش مربوط به آنها مفید است.
استفاده از شامپو یا محصولات دارای عصاره بابونه باعث می‌شود تا موهایی لطیف و براق داشته باشید. قبل از استفاده بهتر است تست حساسیت را روی یک قسمت کوچکی از پوست صورت و یا مو انجام دهید تا مطمئن شوید که هیچ حساسیت یا عوارض ناخواسته ایجاد نمی‌شود.
14. بخور بابونه برای لک صورت
استفاده از بخور بابونه به عنوان درمان مستقیم برای لکه‌های صورت تایید علمی ندارد. با این حال، خواص ضد التهابی و آرامش بخشی آن ممکن است باعث بهبود علائم و ظاهر لکه‌های صورت شود. در هر صورت، برای لکه‌های صورت بهتر است با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید تا تشخیص صحیحی درباره مشکل پوستی خود بگیرید و راهنمایی‌های مناسب برای درمان آن دریافت کنید.
15. متابولیسم بدن انسان را تنظیم می‌کند
تحقیقات نشان می‌دهند که بابونه می‌تواند قند خون بالا در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد. بر اساس تحقیقاتی که انجام شده، سه فنجان چای بابونه در روز باعث کاهش سطح قند خون در عرض هشت هفته می‌شود. نوشیدن چای بابونه به همراه وعده‌های غذایی می‌تواند از افراد سالم در برابر افزایش قند خون و خطر ابتلا به بیماری‌های متابولیک مانند دیابت، محافظت کند.
16. خواص روغن بابونه برای دور چشم
خواص ضد التهابی روغن بابونه می‌تواند التهاب و تورم دور چشم را کم کند و علائم التهابی را کاهش دهد. خواص ترمیم کنندگی این روغن گیاهی هم می‌تواند خشکی و خارش دور چشم را برطرف نماید. روغن بابونه به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی به حفظ رطوبت پوست دور چشم کمک می‌کند و خشکی و چین و چروک‌های ناحیه دور چشم را کاهش می‌دهد.
17. خواص عرق بابونه
عرق بابونه، که از گیاه بابونه استخراج می‌شود، خواص زیادی دارد. این عرق دارای خواص ضد التهابی، ضدباکتریایی، ضدعفونی کننده و آرامش بخشی است. برخی خواص عرق بابونه عبارتند از:
تغذیه و مرطوب کردن پوست
کاهش التهابات پوستی، التهابات مختلف موضعی و درمان برخی از بیماری‌های پوستی
کاهش خطر عفونت‌های پوستی و پیشگیری
ضدعفونی و تمیز کردن زخم‌ها و خراش‌های کوچک، تسریع فرآیند بهبود و التیام زخم‌ها
18. خواص ضدافسردگی بابونه
گیاه بابونه ضد افسردگی است و در درمان خستگی و بی‌حالی ناشی از فشارهای روحی، کاربرد دارد.
19. خواص بابونه برای دردهای عضلانی
بابونه می‌تواند گرفتگی یا اسپاسم‌های عضلات را کاهش داده و به تسکین دردهای مرتبط ماهیچه‌ها و مفاصل کمک کند. گیاه بابونه همچنین سبب کاهش دردهای عضلانی و مشکلات یائسگی می‌شود.
20. روغن بابونه
روغن بابونه، از گلهای خرد و بخارپز شده گیاه به‌دست می‌آید که روغنی آبی رنگ است با عطری شبیه سیب یا بوی گل مانند شیرین. استفاده از روغن بابونه روی پوست، باعث کاهش تورم شده و از رشد باکتری و میکروب‌های پوستی جلوگیری می‌کند. برای ایجاد آرامش در رایحه درمانی (آروماتراپی) یا تسکین و برطرف کردن دردهای عضلانی در ماساژ از روغن بابونه استفاده می‌شود.
21. فواید دمنوش بابونه برای سلامت قلب
بابونه یک گیاه دارویی با خصوصیاتی مفید برای سلامت قلب است. این گیاه حاوی مواد فعالی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها، به خصوص فلاونوئیدها است که می‌توانند به بهبود عملکرد سلول‌ها و محافظت از اجزای حیاتی قلب کمک کنند. البته قبل از شروع هر نوع درمانی برای مشکلات قلبی، باید با پزشک مشورت کنید.
اکنون با 21 خاصیت دمنوش بابونه آشنا شده‌اید. اما یادتان باشد که قبل از مصرف بابونه برای درمان بیماری‌های خاص، حتما از پزشک خودتان مشورت بگیرید.
خشک کردن گل بابونه
برای خشک کردن گیاه بابونه سه روش وجود دارد. می‌توان به وسیله حرارت از روشهای آویزان کردن، پهن کردن و خشک کردن استفاده کرد. این کار باید در محیطی بسته، بدون رطوبت و با نور کم انجام پذیر تا نتیجه مطلوبی را حاصل کند.
برای حفظ عصاره و عطر گل بابونه خشک عملیات خشک کردن گل نباید در درجه حرارت خیلی بالا انجام گیرد. به منظور کاهش تغییرات احتمالی، ثابت نگه داشتن رنگ و حفظ بوی اصلی گیاه درجه حرارت‌های کمتری برای خشک کردن آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با توجه به فواید و خواص ذکر شده این گیاه، بابونه یکی از همه‌کاره‌ترین و پراستفاده‌ترین داروهای طبیعی برای نگهداری در خانه است. اگر گل بابونه در خانه داشته باشید، پیشگیری از بیماری‌های بسیار و سلامتی طولانی مدت برای شما تضمین شده‌است.
